Het belang van eigen verantwoordelijkheid in relaties

Veel ondernemers denken dat ze verantwoordelijkheid moeten dragen voor alles en iedereen — hun team, partner, kinderen. Maar échte verantwoordelijkheid begint niet bij overbelasting, ze begint bij zelfbewustzijn. Zodra je de focus verlegt van ‘zorgen voor anderen’ naar ‘zorg dragen voor jezelf’, verandert de energie in je relaties. Je creëert rust, helderheid en ruimte voor wederzijds respect in plaats van frustratie.

We horen het vaak: een relatie is geven en nemen, elk de helft. Maar dat klopt niet. Een relatie ontstaat pas wanneer twee mensen elk honderd procent verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen aandeel. Dat betekent dat je stopt met wachten tot de ander verandert, en dat je zelf kiest voor groei, helderheid en authenticiteit. Wie die stap zet, ervaart plots veel meer harmonie dan ooit in een zogenaamd ‘evenwichtige’ relatie.

Het klinkt tegenstrijdig, maar leiderschap in relaties betekent niet méér controle nemen — het betekent leren loslaten. Door anderen hun eigen verantwoordelijkheid te laten dragen, bevrijd je niet alleen hén, maar vooral jezelf. Dat is wat echte innerlijke rust creëert: de kracht om in verbinding te blijven zonder de last van andermans leven te dragen. Dáár ligt de essentie van volwassen liefde én authentiek ondernemerschap.

Hoe dikwijls denken we het niet. “Goh, als hij of zij nu eens zou willen inzien dat hij of zij het anders moet aanpakken, dan zou het voor ons allemaal veel makkelijker worden.” Ik ben soms in hetzelfde bedje ziek, zeker wanneer ik zelf onder druk sta of veel op mijn bord heb. Dan kan ik me druk maken over alles wat anderen wel of niet doen, en dan voornamelijk in wat ze niet doen. Dan kan ik bijvoorbeeld veel energie verliezen aan frustraties over mijn stiefzoon of mijn man waarvan ik dan vind dat hij zijn vaderrol anders moet opnemen naar zijn zoon toe.

Terwijl mijn stiefzoon gewoon doet wat een puber doet – hangen en de schuld op de wereld steken – ga ik harder werken. Ik wil hen daarmee tot inzicht brengen en verlang ernaar dat ze hun verantwoordelijkheid opnemen. En het enige dat er gebeurt, is dat ik veel energie verlies terwijl er voor de rest niks verandert.

Hoe vaak denken we als ondernemers niet, ‘als die persoon nu eens zijn of haar aanpak zou veranderen, dan zou het voor ons allemaal veel gemakkelijker worden’. Het is een veelvoorkomend sentiment, vooral als we zelf onder druk staan of veel op ons bord hebben liggen. In deze situaties kunnen we ons vastbijten in wat anderen wel of niet doen, met de nadruk op wat ze niet doen. Dit kan leiden tot aanzienlijke frustratie en energieverlies, zonder dat er daadwerkelijk iets verandert. Dit artikel gaat in op de uitdagingen die ondernemers tegenkomen bij het balanceren tussen hun zakelijke en persoonlijke verantwoordelijkheden, en biedt inzichten over hoe je de situatie effectief kunt beheren zonder je eigen energie uit te putten.

Het komt bij vele ondernemers die ik spreek voor. Ze komen met mij praten en het gaat vooral over hun partner, teamleden of kinderen die niet doen wat er moet gebeuren. Want een ondernemer denkt dikwijls snel en oplossingsgericht. Ze zien wat er moet gebeuren om de zaken aan te pakken. In hun bedrijf nemen ze de koe bij de horens. Als er zich een probleem voordoet, lossen ze het op. Ofwel lossen ze het zelf op op een pragmatische manier of ze stellen iemand aan die kennis van zaken heeft. Hoe komt het dan dat ze er in hun privé en in hun relaties niet in slagen om situaties opgelost te krijgen?

Wat ik merk, is dat ze het privé en in hun relaties op dezelfde manier willen oplossen als in de business. Ze proberen alles vanuit een pragmatische blik te benaderen. Ze proberen oplossingen te bedenken. Ze proberen zelf op -tig manieren anders te reageren om te proberen of dat effect heeft. En als laatste redmiddel willen ze iemand aanstellen om het probleem aan te pakken.

Met andere woorden: ze sturen hun partner, de teamleden of hun kinderen naar een coach of een therapeut in de hoop dat die de issues oplost. Alleen vergeten ze dat zij zelf deel uitmaken van die relatie met die partner, dat teamlid of hun (stief)kind en dat zij zelf een gigantische sleutel in handen hebben. Je kan alles oplossen door er iemand voor aan te stellen of door te delegeren, maar als het over je relaties gaat, kan je het niet langer buiten jezelf leggen of delegeren.

Ondernemers nemen heel makkelijk heel veel verantwoordelijkheid op zich. Wat ze daarbij vergeten, is dat ze vooral bezig zijn met zich verantwoordelijk voelen voor anderen. Ze willen werkzekerheid voor hun team creëren, ze willen dat hun partner gelukkig is, ze willen dat hun gezin een comfortabel leven heeft, Ze willen hun kinderen alle kansen geven, ze willen dat hun ouders hun oude dag kwaliteitsvol beleven, ze willen dat hun klanten tevreden zijn en kwaliteit krijgen…

En in al die verantwoordelijkheid die ze voor anderen op hun schouders dragen, vergeten ze het allerbelangrijkste, namelijk de verantwoordelijkheid die ze hebben om hun eigen leven in handen te nemen. Want ze denken dan automatisch: “Jamaar, dan ben ik al continu bezig om voor de anderen te zorgen… Ik zweet mij al de kleren van mijn lijf en dan nog moet ik te horen krijgen dat het grootste werk bij mij ligt om de relatie met die ander te verbeteren!? Dat kan toch niet de bedoeling zijn?”

En daar zit hem de sleutel om alles te veranderen. Relaties zijn niet iets waar ieder een deel van de verantwoordelijkheid draagt. In een relatie denken mensen dat het een 50/50 verhaal is waar beide partijen hun deel moeten inbrengen. Zo werkt het niet en zo maken mensen zichzelf en de relatie volledig afhankelijk van de ander.

Ze doen zelf hun bijdrage en verwachten vervolgens van de ander dat die het andere stuk bijdraagt. En ze zijn gefrustreerd als de inbreng of inspanning van de ander uitblijft. In elke relatie zitten 2 volwaardige personen. Je komt niet tot een relatie door een stukje van 2 mensen te nemen. Het is niet een taart die je in stukken kan verdelen.

Een relatie wordt gevormd door 2 mensen die 100 % in de relatie stappen en 100 % zichzelf moeten kunnen inbrengen. Je hoeft in een relatie niet te wachten tot de andere zijn of haar deel inbrengt. Zo blijven vele koppels heel lang op elkaar wachten. Ze wachten zo lang tot ze ten einde raad zijn en het dan maar opgeven. Terwijl hun energie al compleet op is van de eeuwige pogingen om de boel te redden en het lange wachten, staat er hun vervolgens nog een zware energieslopende scheiding te wachten. Het stopt dus niet bij een scheiding of verbreking van de relatie.

Wat je dus wel moet dan als ondernemer, is de focus volledig leggen op jouw eigen 100 % verantwoordelijkheid zodat jij 100 % in je kracht en innerlijke rust staat. De verantwoordelijkheden die je voor alle anderen om je heen op je schouders pakt, moet je in vraag leren stellen. Je partner is in principe volwassen en moet zelf 100 % verantwoordelijkheid op zijn/haar leven nemen. Idem voor je ouders, je team, je klanten en alle anderen om je heen.

Maar wat dan met je kinderen? Naar je kinderen toe heb je wél verantwoordelijkheid. Je hebt tot hun 12 jaar de verantwoordelijkheid naar hen toe. Tot hun 12 jaar zorg je voor hen en doe je het hen voor. Tussen 12 en 18 jaar bestaat je verantwoordelijkheid er in om hen te leren zelf de gevolgen van hun gedrag te dragen en dus hun eigen verantwoordelijkheid te leren opnemen. Vanaf 18 jaar zou je hen in principe geleerd moeten hebben hoe ze hun eigen verantwoordelijkheid kunnen opnemen en hoor je hen los te laten. Ze horen dan als volwassen mensen de wijde wereld in te stappen en zelf hun verantwoordelijkheid te nemen.

Het is daar dat vele ondernemers het bijzonder moeilijk mee hebben: het loslaten van de verantwoordelijkheden die bij de anderen horen. Ze betalen liever een coach voor de anderen opdat de anderen zouden leren hoe zij hun verantwoordelijkheid moeten opnemen. En ze begrijpen niet dat ze daarmee de ander ook als slachtoffer behandelen terwijl ze zichzelf wijsmaken dat zij uiteindelijk zelf eindverantwoordelijkheid blijven houden in de relatie met die ander.

Ondertussen vergeten ze dat ze een veel betere leider met veel meer impact kunnen zijn door te investeren om hun eigen verantwoordelijkheid 100 % op zichzelf te nemen door tegelijk ook te leren de verantwoordelijkheid van anderen bij de anderen te laten en de anderen ook niet meer als slachtoffers te behandelen.

Het kan nu best zijn dat je een ondernemer bent en hier heel veel weerstand bij voelt. Dat je denkt “Ja, Anja, dat is nu toch wel kort door de bocht en allemaal simpel mooi in theorie, maar je begrijpt niet goed hoeveel verantwoordelijkheid ik meedraag met mijn groot bedrijf. Ik kan geen mensen in de steek laten, dus dat theorieke klopt voor mij niet.” Net dan is het voor jou hoog tijd om hier eens wat langer bij stil te staan en je de vraag te stellen waar je échte verantwoordelijkheid ligt, in essentie. Hier ga je vast en zeker mee op een blinde vlek vastlopen, dus ik nodig je alvast graag uit om een Highly Connected Call met mij te plannen. We bekijken dan samen hoe dit voor jou kan werken.

Ben jij een succesvolle ondernemer die het hard te verduren krijgt in je relaties en wil jij ontdekken hoe het voor jou kan werken om de focus op jezelf te houden en daardoor ook succesvolle relaties te hebben? Maak een afspraak voor een Highly Connected Call zodat ik samen met jou kan kijken of jij geschikt bent voor het Highly Connected traject.

Anja Pairoux
High-End Relatie Expert voor ondernemers