Opvoeding vs. huisregels – Meer duidelijkheid in je nieuw samengestelde gezin

Ik merk in mijn gesprekken met cliënten uit samengestelde gezinnen keer op keer dezelfde frustraties rond de thema’s opvoeding en huisregels. Misschien herken je het wel: jullie willen samen een warm nest vormen, maar elke dag bots je op onuitgesproken spanningen over wie nu eigenlijk mag bepalen hoe laat de kinderen naar bed gaan, hoe lang ze op hun smartphone mogen, of wie er recht heeft om mee te praten over schoolkeuzes.

Het lijkt alsof je altijd moet laveren tussen verschillende verwachtingen, zonder ooit duidelijkheid te krijgen. Ik begrijp als geen ander hoe vermoeiend dit kan zijn. In mijn praktijk zie ik ouders en plusouders die zich verliezen in conflicten, juist omdat ze geen onderscheid maken tussen langetermijnvisie (opvoeding) en de dagelijkse, praktische afspraken (huisregels). Maar er is goed nieuws: door die twee uit elkaar te trekken en helder te communiceren, kan de rust in huis terugkeren en ontstaat er ruimte voor iedereen om zich geaccepteerd en gehoord te voelen.

Inhoud

In een klassiek gezin lopen opvoeding en huisregels vaak moeiteloos in elkaar over. Er is één ‘thuisfront’, één set ouders, één opvoedingsstijl. Maar in een nieuw samengesteld gezin zijn er meer variabelen. Er zijn twee huizen, twee (of meer) ouderfiguren, dikwijls meerdere opvoedingsvisies, en een plusouder die zijn of haar plaats nog moet vinden. Daardoor wordt alles op één hoop gegooid. De biologische ouders proberen dezelfde opvoeding in twee huizen door te voeren, de plusouder wil erkenning maar weet niet hoe ver hij of zij mag gaan, en de kinderen staan er wat verloren bij of maken er soms dankbaar gebruik van dat er geen duidelijkheid is.

Stel je voor: de biologische moeder en vader hebben samen de langetermijnvisie voor hun kinderen bepaald – welke waarden ze belangrijk vinden, welke normen er gelden rond respect, inzet op school, en sociale omgang. De plusouder komt terecht in een situatie waarin hij dagelijks met de kinderen samenleeft, maar geen of weinig inspraak heeft in die langetermijnopvoeding. Tegelijk worden op praktisch niveau allerlei afspraken (huisregels) verward met opvoedingsprincipes. Als plusouder voel je je buitengesloten, niet gewaardeerd of te zwaar belast, juist omdat je niet weet over welke aspecten je wél mag meebeslissen. Er worden beslissingen genomen boven je hoofd en je hebt je er maar naar te schikken.

Kinderen kunnen zich ook prima aanpassen. In mijn coachings hoor ik vaak: “Maar bij oma en opa gelden ook andere regels, daar kunnen ze zich toch ook aan houden?” Natuurlijk kunnen kinderen dat. Het echte probleem is niet de flexibiliteit van de kinderen, maar het ontbreken van een duidelijk onderscheid tussen wat opvoeding is (de langetermijnvisie) en wat huisregels zijn (dagelijkse afspraken om samenleven soepel te laten verlopen). Ik zie te vaak dat ouders en plusouders hierdoor in een web van onnodige conflicten terechtkomen.

1. Oudercontacten en frustraties:

Een voorbeeld uit mijn praktijk: een plusmoeder wilde graag mee naar het oudercontact van haar pluskind. Niet omdat ze de opvoeding volledig wilde overnemen, maar omdat ze graag bestaansrecht wilde. De biologische moeder stond erop dat alleen zij en de vader mochten gaan. De vader stond dan weer onder druk: hij wilde geen strijd met zijn ex, maar wilde ook niet zijn nieuwe partner voor het hoofd stoten. Zonder duidelijk onderscheid tussen opvoeding (de oudercontacten gaan over schoolprestaties, langetermijndoelen) en huisregels (dagelijkse afspraken thuis), raakt iedereen verstrikt.

2. Mediagebruik en schermtijd:

Bij de ene ouder mag de puber tot 22u op de telefoon, bij de andere is dat 21u. De plusouder wil dat de telefoons beneden blijven voor het slapengaan. Wordt dit gezien als opvoeding of als een huisregel? Als ouders en plusouders dit niet uitklaren, escaleert zoiets eenvoudigs als bedtijden en schermgebruik tot een eindeloze discussie, omdat ieder denkt dat de ander zijn ‘opvoeding’ wil doorkruisen.

3. Rol van de plusouder en erkenning:

De plusouder wil graag iets bijdragen, maar geen volledige opvoedingsverantwoordelijkheid overnemen. Als niemand het verschil tussen opvoeding en huisregels benoemt, voelt de plusouder zich ofwel overvraagd (moet ik nu ook opvoedingskwesties oplossen?) of genegeerd (mag ik niets bepalen in dit huis?). Dat leidt tot gefrustreerde gesprekken achter de schermen, waarin iedereen zich onbegrepen voelt.

Als je nu denkt: “Kan dit niet eenvoudiger?”, dan is mijn antwoord volmondig: ja. Door duidelijk te onderscheiden wat onder opvoeding valt (de visie op lange termijn: waarden, normen, richting voor de toekomst) en wat onder huisregels valt (dagelijkse afspraken over bedtijden, schermtijden, huishoudelijke taken), kunnen spanningen wegebben. Dit onderscheid geeft iedereen houvast:

• Biologische ouders weten dat zij de opvoedingsverantwoordelijkheid dragen.
• De plusouder krijgt een mandaat en erkenning bij het bepalen van huisregels, waardoor hij of zij niet langer een figurant is die moet opdagen en verdwijnen volgens hoe het de anderen uitkomt.
• Kinderen begrijpen dat er in elk huis andere regels mogen gelden, net zoals bij grootouders, op school of bij vriendjes, zonder dat dit hun kernopvoeding bedreigt.

Door dit onderscheid communiceer je duidelijk naar alle betrokkenen: opvoeding blijft de verantwoordelijkheid van de biologische ouders, terwijl huisregels, die het dagelijkse samenleven bepalen, samen met de plusouder worden opgesteld. Zo voorkom je dat elk meningsverschil wordt opgeblazen tot een opvoedingsconflict en behoud je de harmonie.

Ga met je partner om de tafel zitten en schrijf op wat voor jullie onder opvoeding (langetermijnvisie) valt en wat onder huisregels (dagelijkse afspraken). Benoem duidelijk: schoolkeuze, religieuze waarden, respectvolle omgang – dit zijn opvoedingsthema’s. Bedtijd, smartphone-gebruik, huishoudelijke taken, tafelmanieren – dit zijn huisregels. Zo ontstaat een helder kader.

Leg dit onderscheid niet alleen aan je partner, maar ook aan de kinderen uit. Vertel ze: “Je mama en papa bepalen hoe je wordt opgevoed, dat zijn de grote lijnen voor later. Maar in dit huis hebben we onze eigen huisregels. Die verschillen misschien van bij mama, papa of oma, maar ze zijn hier bedoeld om het samen fijn te hebben.” Wanneer kinderen weten waarom bepaalde regels gelden, accepteren ze ze makkelijker.

Als plusouder leef je dagelijks met de kinderen samen. Het is niet meer dan logisch dat jij ook mee beslist over hoe het er in huis aan toegaat. Door de plusouder mandaat te geven voor huisregels, erken je zijn of haar bijdrage. Dit verhoogt wederzijds respect en vermindert het gevoel dat de plusouder als buitenstaander of indringer wordt gezien.

Opvoeding gaat over het lange termijn welzijn van de kinderen: waarden, toekomstplannen, schoolkeuzes. Als een biologische ouder hierin nalatig is, mag je dat aankaarten, maar het is niet aan de plusouder om dit over te nemen. Zo voorkom je dat de plusouder zich overvraagd voelt en dat het kind in de war raakt door te veel stemmetjes die hun idee willen opdringen. Durf hierover te praten met je partner: de biologische ouder draagt hierin de grote verantwoordelijkheid en is de sleutelfiguur.

Vertel duidelijk dat bepaalde onderwerpen onder huisregels vallen, en dat de ex-partner daar geen controle over kan uitoefenen. Bijvoorbeeld: “Wij hebben hier andere huisregels dan bij jou thuis, net zoals bij opa en oma andere regels gelden.” Zo vermijd je dat de ex-partner alles afdoet als een aantasting van de opvoeding. Doe dit rustig en zonder verwijten, leg het concept uit en houd vol. Consistentie loont hier echt.

Schrijf het eens op papier: wat zijn opvoedingsthema’s, wat zijn huisregels, wie heeft waarin inspraak? Zo’n akkoord kan jullie helpen om, zeker in moeilijke tijden, terug te grijpen naar wat afgesproken is. Het geeft houvast en voorkomt misverstanden. Dit is een document waar je telkens op kunt terugvallen als er discussie dreigt.

Door het onderscheid tussen opvoeding en huisregels helder te maken, schenk je jezelf en alle betrokkenen rust. Als relatie-expert met focus op nieuw samengestelde gezinnen zie ik hoe dit keer op keer werkt. De plusouder krijgt erkenning doordat hij of zij mee van betekenis is bij de huisregels. De biologische ouders behouden hun opvoedingsmandaat en worden niet constant uitgedaagd over elk detail. Kinderen voelen duidelijkheid en stabiliteit, zelfs als er hier en daar andere regels gelden in de verschillende huizen.

In plaats van elk conflict op te blazen tot een kwestie van opvoedingsfouten, kun je nu zeggen: “Wacht, dit valt onder huisregels, hierover beslissen we in dit huis samen.” Wanneer de biologische ouders omgekeerd de bal misslaan met opvoedingskwesties, hoeft de plusouder ook niet alle verantwoordelijkheid over te nemen en nu denken: “Niet mijn kind, niet mijn taak als de ouders het niet belangrijk genoeg vinden.” Dat neemt de emotie en het gewicht weg van kleine dagelijkse puntjes. Minder drama, meer verbinding.

Lees ook mijn opiniestuk verschenen in De Standaard (DS 12 april ’18)

Relatieproblemen zowel privé als professioneel, werkstress of word je regelmatig uit balans gehaald door je omgeving? Als succesvolle ondernemer weet je als geen ander hoe de druk van het ondernemerschap niet alleen jouw energie, maar ook je relaties kan beïnvloeden. Of omgekeerd, hoe je relatie druk op jou kan leggen en dit impact heeft op je ondernemerschap. Het is mijn missie om jou te helpen die patronen te doorbreken en weer te connecteren met jezelf en de mensen om je heen. Bij mij krijg je geen wollige relatietherapie of standaard coaching, maar een directe, krachtige en concrete aanpak waarmee jij écht vooruit komt.

Mijn werkwijze is eenvoudig en diepgaand: de focus ligt volledig op jou. Samen leren we hoe jij je automatische piloot kunt begrijpen en doorbreken, zodat je niet alleen innerlijke rust vindt, maar ook leert om vanuit kracht en helderheid te communiceren. Je hoeft jezelf niet meer weg te cijferen of eindeloos te zoeken naar oplossingen – ik help je met praktische inzichten en persoonlijke tools om jouw leven en relaties in balans te brengen.

Met mijn Highly Connected Traject krijg je alles wat je nodig hebt om je energie hoog te houden, grenzen te respecteren en diepe verbindingen te creëren die je professioneel en privé ondersteunen. Ik werk met een select aantal ondernemers per jaar die klaar zijn om te investeren in zichzelf en hun relaties. Ben jij er klaar voor om die stap te zetten en te ontdekken wat er mogelijk is als je van jezelf een prioriteit maakt?

Klik hier en doe je aanvraag voor een persoonlijk gesprek. Samen bekijken we hoe mijn traject voor jou kan werken om niet alleen te groeien als ondernemer, maar vooral als mens die écht geniet van succesvolle relaties en verbinding.

Anja

Als jij je er klaar voor voelt … Hier zijn 3 manieren waarop je kan ontdekken hoe jij zowel in je business als in je privé de meest succesvolle en duurzame relaties kan hebben, zonder er nog meer tijd in te moeten steken en zonder jezelf te moeten wegcijferen: